Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam và Trung Quốc

15/09/2016 17:00

Tết Đoan ngọ tiếng Trung là 端午节 Duānwǔ jié. Tết Đoan ngọ được tổ chức vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Gọi là tết Đoan ngọ vì cúng đúng vào giờ ngọ

Tết đoan ngọ_trung tâm tiếng trung

Tìm hiểu về Tết Đoan ngọ ở Trung Quốc và Việt Nam - 端午节 Duānwǔ jié

Tết Đoan ngọ là một trong những ngày tết truyền thống của người Việt Nam. Một ngày tết quen thuộc như vậy nhưng bạn có biết biết về nguồn gốc và ý nghĩa của ngày tết Đoan ngọ chưa. Chúng ta cùng đi tìm hiểu về tết Đoan ngọ trong bài viết này nhé!

Mục lục nội dung bài viết
1. Thời gian
2. Nguồn gốc
3. Ý nghĩa
4. Các hoạt động
5. Từ vựng thường dùng
6. Luyện nghe

1. Thời gian của ngày tết Đoan ngọ

Tết Đoan ngọ được tổ chức vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Gọi là tết Đoan ngọ vì cúng đúng vào giờ ngọ. Tết Đoan ngọ còn có cái tên khác đó là tết Đoan dương. Đoan có nghĩa là mở đầu, dương là mặt trời, tết Đoan dương mang ý nghĩa là sự bắt đầu khi mà khí dương đang thịnh.

2. Nguồn gốc của ngày tết Đoan ngọ

Tết Đoan ngọ bắt nguồn từ Trung Quốc với truyền thuyết Khuất Nguyên. Vào cuối thời chiến quốc, tại nước sở có một vị đại thần tên Khuất Nguyên nổi tiếng là người chính trực. Do không can ngăn được vua Hoài Vương, sau đó lại bị gian thần hãm hại, Khuất Nguyên bèn gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn đúng ngày mùng 5/5 âm lịch. Từ đó về sau cứ đến ngày 5/5 âm lịch hằng năm người dân làm bánh chưng ngũ sắc ném xuống sông cúng Khuất Nguyên.

Tết Đoan ngọ khi được truyền vào Việt Nam cũng mang những ý nghĩa khác biệt khác. Ở Việt Nam tết Đoan ngọ còn có cái tên dân dã hơn đó là ngày Giết sâu bọ. Truyền thuyết kể rằng, sau vụ mùa sâu bọ xuất hiện nhiều, người dân không biết làm thế nào để giệt trừ sâu bọ. Bỗng nhiên có một ông lão xuất hiện tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cho mọi người cách cúng bánh ú, trái cây, rồi chỉ mọi người tập thể dục, chỉ lúc sau lũ bọ chết hết. Để cảm tạ công ơn của ông lão người dân đặt tên ngày 5/5 là ngày tết diệt sâu bọ.

Xem thêm các bài viết về lễ tết ở Trung Quốc
Tết thần tài ở Trung Quốc
Tết trùng cửu
Tết Nguyên tiêu

3. Ý nghĩa của ngày tết Đoan ngọ

Tết Đoan ngọ không chỉ là ngày lễ tết truyền thống của riêng Trung Quốc. Ngày tết có ý nghĩa phong phú này còn có mặt ở một số quốc gia khác như Hàn Quốc hay Triều Tiên. Khi vào đến Việt Nam, ngày lễ này được Việt hóa thành ngày giết sâu bọ. Đây là giai đoan chuyển mùa, khí hậu, tiết trời thay đổi, con người dễ mắc bệnh, cây cối cũng dễ bị sâu bọ làm hại, nên ngày tết đoan ngọ này được thực hiện với ý nghĩa từ bệnh, trừ sâu bọ bảo về mùa màng. ở một số địa phương, ngày lễ đoan ngọ còn rất coi trọng ngày lễ này, coi nó là ngày tết đoàn viên, con cháu dù bận đến thế nào cũng sẽ cố gắng thu xếp công việc để trở về cùng đón tết đoan ngọ với gia đình.

4. Một số hoạt động được thực hiện trong ngày lễ đoan ngọ

• Cúng và ăn trái cây
Đây là thời điểm mà cây cối đơm hoa kết trái, đây cũng là lúc mà sâu bọ phá hoại mạnh nhất nên để thần linh bảo vệ cho mùa màng thì hoa quả là đồ cúng không thể thiếu

• Ăn bánh chưng
Ăn bánh chưng vào ngày tết đoan ngọ là truyền thống lâu đời của người Trung Quốc. Bánh chưng của Trung Quốc không giống với bánh chưng của Việt Nam. Bánh chưng của Trung Quốc hình khối tam giác có hình dáng giống với bánh ú của Việt Nam

• Đua thuyền rồng
Hoạt động này xuất phát từ thời chiến quốc, vào nhà Sở, người dân không chịu khuất phục trước cái chết của Khuất Nguyên bèn chèo thuyền ra để cứu ông. Từ đó 5/5 hằng năm sẽ có tục lệ đua thuyền

• Gói giấy
Gói giấy là một hoạt động rất phổ biến của trẻ em Trung Quốc mỗi dịp tết đoan ngọ đến.

• Ăn rượu nếp
Hoạt động này khá phổ biến ở Việt Nam. Vào ngày 5/5 không thể không ăn rượu nếp. Người xưa quan niệm rằng trong ruột của con người luôn có loại vi khuẩn nhưng không phải lúc nào cũng diệt được, đợi đến 5/5 chúng ngoi lên thì mọi người ăn rượu nếp cho chúng say và chết.

5. Một số từ vựng liên quan đến tết Đoan ngọ

端午节 duān wǔ jié: tết Đoan ngọ
端阳节 duān yáng jié: tết Đoan dương
中国粽子 zhōngguó zōngzi: bánh chưng Trung Quốc
赛龙舟 sài lóng zhōu: đua thuyền
佩香囊 pèi xiāng náng: gói giấy
吃水果 chī shuǐ guǒ: ăn trái cây
吃糯米酒 chī nuò mǐ jiǔ: ăn rượu nếp
吃角棕 chī jiǎo zōng: ăn bánh ú

Trên đây là một vài kiến thức về ngày tết đoan ngọ mà trung tâm tiếng Trung Ánh Dương muốn gửi đến các bạn. Hi vọng các bạn sẽ thích bài viết này. Sau đây chúng ta sẽ cùng luyện nghe tiếng Trung về tết Đoan ngọ qua bài đọc của Slow-Chinese

6. Luyện nghe về tết Đoan ngọ

中国农历的五月五日是一个重要的节日，叫做端午节。它是一个古老的传统节日，有两千多年的历史。
Zhōngguó nónglì de wǔ yuè wǔ rì shì yīgè zhòngyào de jiérì, jiàozuò duānwǔ jié. Tā shì yīgè gǔlǎo de chuántǒng jiérì, yǒu liǎng qiān duō nián de lìshǐ.
Mùng năm tháng năm âm lịch là lễ hội quan trọng của Trung Quốc, gọi là tết Đoan Ngọ. Đây là một lễ hội truyền thống cổ xưa, có hơn hai ngàn năm lịch sử.

关于端午节的起源有很多说法，其中，最有影响力的一种说法是：端午节是纪念一位古代的爱国诗人，他叫屈原。因为他的国家灭亡了，他很难过，所以跳进河里自杀。老百姓为了防止河里的鱼虾破坏屈原的尸体，就做了糯米团扔进河里。他们划龙舟驱散河里的鱼。于是就产生了包粽子和赛龙舟这些习俗。但是也有人说，其实端午节在屈原以前就已经存在了。不管怎样，端午节的影响广泛。不只在中国，在日本、韩国和其他亚洲国家，人们也庆祝端午节。

Guānyú duānwǔ jié de qǐyuán yǒu hěnduō shuōfǎ, qízhōng, zuì yǒu yǐngxiǎng lì de yī zhǒng shuōfǎ shì: Duānwǔ jié shì jìniàn yī wèi gǔdài de àiguó shīrén, tā jiào qūyuán. Yīnwèi tā de guójiā mièwángle, tā hěn nánguò, suǒyǐ tiào jìn hé lǐ zìshā. Lǎobǎixìng wèile fángzhǐ hé lǐ de yú xiā pòhuài qūyuán de shītǐ, jiù zuòle nuòmǐ tuán rēng jìn hé lǐ. Tāmen huà lóngzhōu qūsàn hé lǐ de yú. Yúshì jiù chǎnshēngle bāo zòngzi hé sài lóngzhōu zhèxiē xísú. Dànshì yěyǒu rén shuō, qíshí duānwǔ jié zài qūyuán yǐqián jiù yǐjīng cúnzàile. Bùguǎn zěnyàng, duānwǔ jié de yǐngxiǎng guǎngfàn. Bùzhǐ zài zhōngguó, zài rìběn, hánguó hé qítā yàzhōu guójiā, rénmen yě qìngzhù duānwǔ jié.

Có rất nhiều cách lý giải liên quan đến nguồn gốc của tết Đoan Ngọ, trong đó, cách lý giải có ảnh hưởng nhất là: Ngày tết Đoan Ngọ là để kỷ niệm một nhà thơ yêu nước thời xưa, ông tên là Khuất Nguyên. Do quốc gia của ông bị suy vong, ông rất buồn đau, đã nhảy xuống sông tự tử. Người dân muốn tránh tôm cá hủy hoại thi thể của Khuất Nguyên, nên đã vò nếp gạo ném xuống sông. Họ chèo thuyền rồng xua lũ cá dưới sông. Vì thế đã có tập tục gói bánh và đua thuyền rồng. Thế nhưng cũng có thuyết nói rằng, thực ra tết Đoan Ngọ đã tồn tại trước thời của Khuất Nguyên. Dù thế nào đi nữa, thì tết Đoan Ngọ cũng ̣có ảnh hưởng lan rộng. Không chỉ ở Trung Quốc, ở Nhật Bản, Hàn Quốc và một số nước châu Á khác, mọi người cũng khánh chúc tết Đoan Ngọ.

下面我就说说包粽子和赛龙舟：

Xiàmiàn wǒ jiù shuō shuō bāo zòngzi hé sài lóngzhōu:

Sau đây tôi xin nói vài điều về gói bánh ú và đua thuyền rồng:

粽子是煮熟的用竹叶包裹的糯米团。粽子有很多种馅：猪肉馅、蜜枣馅、豆沙馅等等。在不同的地方，粽子的形状也不一样。中国北方的粽子是长条形的，而南方的粽子则是三角锥形的。人们可以在家里自己包粽子，也可以去商店购买粽子。最有名的粽子是嘉兴的“五芳斋”粽子，很多人喜欢买来当做礼品送给亲朋好友。赛龙舟是一项体育活动。龙舟，就是形状像龙的船。龙舟有20-30米长，每条船上约有30名水手。水手们的衣服都一样，动作也都一致。龙舟上还有人在打鼓。每年端午节，各地都举行赛龙舟。赛龙舟的时候，有很多龙舟队参加，很多观众在岸边加油喝彩，场面非常热闹。

Zòngzi shì zhǔ shú de yòng zhú yè bāoguǒ de nuòmǐ tuán. Zòngzi yǒu hěnduō zhǒng xiàn: Zhūròu xiàn, mìzǎo xiàn, dòushā xiàn děng děng. Zài bùtóng dì dìfāng, zòngzi de xíngzhuàng yě bù yīyàng. Zhōngguó běifāng de zòngzi shì cháng tiáo xíng de, ér nánfāng de zòngzi zé shì sānjiǎo zhuī xíng de. Rénmen kěyǐ zài jiālǐ zìjǐ bāo zòngzi, yě kěyǐ qù shāngdiàn gòumǎi zòngzi. Zuì yǒumíng de zòngzi shì jiāxìng de “wǔ fāng zhāi” zòngzi, hěnduō rén xǐhuān mǎi lái dàngzuò lǐpǐn sòng gěi qīnpéng hǎoyǒu. Sài lóngzhōu shì yī xiàng tǐyù huódòng. Lóngzhōu, jiùshì xíngzhuàng xiàng lóng de chuán. Lóngzhōu yǒu 20-30 mǐ zhǎng, měi tiáo chuánshàng yuē yǒu 30 míng shuǐshǒu. Shuǐshǒumen de yīfú dōu yīyàng, dòngzuò yě dū yīzhì. Lóngzhōu shàng hái yǒurén zài dǎgǔ. Měinián duānwǔ jié, gèdì dōu jǔxíng sài lóngzhōu. Sài lóngzhōu de shíhòu, yǒu hěnduō lóngzhōu duì cānjiā, hěnduō guānzhòng zài àn biān jiāyóu hècǎi, chǎngmiàn fēicháng rènào.

Bánh ú là bánh gói gói bằng lá tre đã được nấu chín. Bánh ú có rất nhiều loại nhân: nhân thịt, nhân táo mật, nhân đậu,... Ở những địa phương khác nhau, hình dạng của bánh ú cũng không giống nhau. Bánh ú ở phương bắc Trung Quốc là hình dài, nhưng ở phương nam lại là hình tam giác. Mọi người có thể tự gói bánh ở nhà, cũng có thể ra tiệm mua bánh. Bánh ú nổi tiếng nhất là bánh ú “Ngũ phương trai” ờ Gia Hưng, nhiều người tin dùng mua làm quà biếu bạn bè thân hữu. Đua thuyền rồng là một hoạt động thể thao. Thuyền rồng là thuyền có hình rồng. Thuyền rồng có chiều dài khoảng 20 – 30 mét, mỗi thuyền có khoảng 30 tay chèo. Các tay chèo mặc đồng phục giống nhau, hảnh động nhất quán. Trên thuyền rồng còn có người đánh trống. Mỗi năm vào tết Đoan Ngọ, các vùng đều tổ chức đua thuyền rồng. Lúc đua thuyền rồng, có rất nhiều đội thuyền tham gia, nhiều người xem cổ vũ hò hét trên bờ, khung cảnh vô cùng náo nhiệt.

在端午节，还有很多其他的习俗。比如，人们在门前挂一棵草或者一副神像；父母在孩子的手腕系上彩色的线，或者在他们的胸前挂上香囊。香囊就是包着草药的小布袋。这些都可以带来好运。

Zài duānwǔ jié, hái yǒu hěnduō qítā de xísú. Bǐrú, rénmen zài mén qián guà yī kē cǎo huòzhě yī fù shénxiàng; fùmǔ zài háizi de shǒuwàn xì shàng cǎisè de xiàn, huòzhě zài tāmen de xiōng qián guà shàng xiāng náng. Xiāng náng jiùshì bāozhe cǎoyào de xiǎo bùdài. Zhèxiē dōu kěyǐ dài lái hǎo yùn.

Vào tết Đoan Ngọ, còn có nhiều tập tục khác. Như là, mọi người treo một bó cỏ hoặc một bức hình thần linh trước nhà; cha mẹ buộc sợi chỉ màu trên cổ tay trẻ em, hoặc đeo một túi hương trước ngực của chúng. Túi hương là một túi nhỏ chứa thảo dược bên trong. Những thứ ấy sẽ mang lại may mắn.

TRUNG TAM TIENG TRUNG CHAT LUONG TAI HA NOI
Địa chỉ: Số 20, ngõ 199/1 Hồ Tùng Mậu, Cầu Diễn, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Email: tiengtrunganhduong@gmail.com
Hotline: 097.5158.419 ( Cô Thoan)

Nguyễn Thoan | Trung tâm Tiếng Trung Ánh Dương