Nhân bất học, bất tri nghĩa 人不学, 不知义 Rén bù xué, bù zhī yì
Trong các bài viết trước, trung tâm Tiếng Trung Ánh Dương đã cùng các bạn tìm hiểu về nhiều thành ngữ Trung Quốc thú vị. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về ý nghĩa một câu nói rất nổi tiếng trong cuốn Tam tự kinh 三字经 sān zì jīng đó là: nhân bất học, bất tri nghĩa 人不学, 不知义 rén bù xué, bù zhī yì.
Vài nét về “Tam tự kinh” “三字经” “sān zì jīng”
“Tam tự kinh” “三字经” “sān zì jīng” là một cuốn sách nổi tiếng của Trung Quốc được viết từ triều Tống đến triều Minh. Ban đầu cuốn sách được viết bởi Vương Ứng Lân sau đó tiếp đến Âu Thích Tứ thời Tống và đến Lê Trinh thời Minh bổ sung hoàn thiện thêm. Cuốn sách với hơn 1000 chữ với những câu có vần dễ đọc dễ học. Sách chủ yếu cho học sinh mới đi học dùng.
Giải thích ý nghĩa câu nhân bất học, bất tri nghĩa 人不学, 不知义 rén bù xué, bù zhī yì.
- 人 rén nhân: chỉ người, con người nói chung
- 学 xué học: 学 trong 学习 xuéxí , tức học tập, nghiên cứu tìm tòi cái mới
- 知 zhī tri: từ 知 trong 知道 zhīdào , có nghĩa là biết, hiểu biết
- 义 yì nghĩa: nghĩa ở đây chỉ đạo lý làm người, cách đối nhân xử thế
Từ cách giải nghĩa ở trên chúng ta có thể hiểu ý nghĩa của câu nhân bất học, bất tri nghĩa 人不学, 不知义 rén bù xué, bù zhī yì đó là con người mà không học tập, không cố gắng trau dồi kiến thức, tìm tòi học hỏi từ những người xung quanh thì sẽ khó có thể hiểu được đạo lý làm người, hiểu được cách ứng nhân xử thế, từ đó khó mà nên người, thành tài được.
Các bạn có biết trước đây mới chỉ là một vế câu của một câu trong “Tam tự kinh”? trước nó còn một vế câu nữa đó là Ngọc bất trác, bất thành khí “玉不琢, 不成器” yù bú zhuó, bù chéng qì.
- 玉 Yù ngọc: 玉 trong 玉石 yùshí tức viên ngọc
- 琢 Zhuó trác: có nghĩa là 雕刻 diāo kè điêu khắc, chạm khắc
- 成 Chéng thành: trở thành
- 器 Qì khí: khí là cách nói tượng trưng cho những vật tinh xảo, đẹp đẽ
Ngọc bất trác, bất thành khí có nghĩa là viên ngọc vốn dĩ là một vật rất đẹp thế nhưng dù có đẹp mà không được chạm chắc, tạo hình thì cũng không thể trở thành những vật tinh xảo đẹp đẽ được. Như vậy ý của cả câu “ngọc bất trác, bất thành khí, nhân bất học, bất tri nghĩa” “玉不琢, 不成器, 人不学, 不知义” yù bú zhuó, bù chéng qì, rén bù xué, bù zhī yì là ngọc đẹp mà không mài thì cũng không thể trở nên tinh xảo đẹp đẽ được, cũng giống như con người mà không có học thì cũng khó mà nên người thành tài được. Câu nói trong “Tam tự kinh” muốn răn dậy con người cần phải không ngừng nỗ lực học tập, có như thế mới trở thành nhân tài.
Nhân chi sơ, tính bản thiện
Tam tòng tứ đức
Tam thập nhi lập
Ứng dụng câu nói trong giao tiếp
Ví dụ có sử dụng câu “ngọc bất trác, bất thành khí, nhân bất học, bất tri nghĩa” “玉不琢, 不成器, 人不学, 不知义” yù bú zhuó, bù chéng qì, rén bù xué, bù zhī yì
学习是一个长远的过程, 活到老学到老。“人不学, 不知义”嘛。
Xuéxí shì yí gē chángyuǎn de guòchéng, huó dào lǎo, xué dào lǎo.
“rén bù xué, bù zhī yì” ma.
Học tập là một quá trình dài, sống đến già thì học đến già, “nhân bất học, bất tri nghĩa” mà.
尽管你多聪明但不努力学习也难以成功, 就像“玉不琢, 不成器”。
Jǐnguǎn nǐ duō cōngmíng dàn bù nǔlì xuéxí yě nán yǐ chénggōng, jiù xiàng “yù bú zhuó, bù chéng qì”.
Cho dù bạn có thông minh đến đâu nhưng không nỗ lực học tập thì cũng khó mà thành công, giống như là “ngọc bất trác, bất thành khí”.
老师常常跟我们说“玉不琢, 不成器, 人不学, 不知义”。我们都理解老师的意义。老师想劝我们应该好好努力奋斗, 学习, 以后成了人才建设国家。
Lǎoshī cháng cháng gēn women shuō “yù bú zhuó, bù chéng qì, rén bù xué, bù zhī yì”. Wǒmen dōu lǐjiě lǎoshī de yìyì. Lǎoshī xiǎng quàn women yīnggāi hǎohao nǔlì fèndòu , xuéxí, yǐhòu chéng le réncái jiànshè guójiā.
Thầy cô luôn nói với chúng tôi, “ngọc bất trác, bất thành khí, nhân bất học, bất tri nghĩa”. Chúng tôi đều hiểu ý của thầy cô. Thầy cô muốn khuyên chúng tôi nên nỗ lực phấn đấu học tập. Sau này trở thành nhân tài xây dựng đất nước.
“Ngọc bất trác, bất thành khí, nhân bất học, bất tri nghĩa” không phải là một câu quá khó học và khó hiểu nhưng lại có hàm nghĩa vô cùng sâu sắc. Hi vọng qua bài viết này các bạn đã hiểu thêm về ý nghĩa của câu nói nổi tiếng này. Chúc các bạn học tiếng Trung thật tốt
