Tìm hiểu về Thập nhị nhân duyên 十二因缘 shí èr yīn yuán
Thập nhị nhân duyên chính là nguồn gốc của quy luật luân hồi. Bạn có tin vào quy luật luân hồi? có tin là sẽ có kiếp trước kiếp sau? đã bao giờ bạn tự hỏi nguồn gốc của luân hồi là gì? Trong bài viết này Ánh Dương muốn chia sẻ một chút về nguồn gốc của quy luật luân hồi theo cách nhìn của Phật giáo.
Thập nhị nhân duyên là chỉ quá trình của nhân duyên từ vô minh (không rõ ràng) cho đến lúc chết. Nhân duyên được hình thành từ lúc chúng ta sinh ra và kéo dài cho đến lúc chúng ta già và mất đi. Chúng ta cùng đi tìm hiểu 12 nhân duyên cụ thể bao gồm: Vô minh, Hành, Thức, Danh sắc, Lục nhập, Xúc, Thụ, Ái, Thủ, Hữu, Sinh, Lão tử
An nhiên là gì
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
1. 无明 wú míng: Vô minh
无 wú vô nghĩa là không , 明 míng minh tức là sáng rõ, rõ ràng. Vô minh tức là khi con người mới chào đời cái gì cũng không biết không rõ, không có sự hiểu biết về thế giới gọi là vô minh, đây là nhân duyên thứ nhất
2. 行 xíng: Hành
Hành trong hành động, tức là từ vô minh, từ chỗ không hiểu biết, dần dần con người mới bắt đầu học cách đi, đứng, hành động từ đây bắt đầu tâm sinh thiện ác, bắt đầu tạo nhân quả tốt xấu. Đây là nhân duyên thứ 2
3. 识 shí: Thức
Thức chính là kiến thức. Chính là khi mới sinh ra chúng ta chưa biết gì về mọi thứ xung quanh. Nhưng dần dần cùng với sự chỉ bảo của mọi người xung quanh chúng ta sẽ có những nhận thức nhất định. Ví dụ người mẹ đưa con trẻ đi chơi, đi ăn dần dần đứa trẻ đó sẽ nhận thức được sự vật, bắt đầu hiểu chuyện, nhận tức được đây là xe ô tô, kia là máy bay. Nhận thức từ đó mà được hình thành. Đây là nhân duyên thứ 3.
4. 名色 míng sè: Danh sắc
Danh sắc là nhân duyên thứ 4. Danh sắc được hình thành nhờ cái duyên của thức. Khi con người ta có tri thức, họ sẽ nhận ra được thể giới này tươi đẹp và nhiều màu sắc, họ sẽ nhận thức được cái đẹp. Sẽ thấy cô gái này xinh xắn, căn phòng này gọn gàng, ấm áp, cái đèn này lung linh nhiều màu mắc. Có nghĩa là sau khi có thức sẽ hình thành lên danh sắc.
5. 六入 liù rù: Lục nhập
Lục nhập là nhân duyên thứ 5. Mắt (nhãn thức), tai (nhĩ thức), mũi (tỉ thức), lưỡi (nhiệt thức), thân (thân thức), ý (ý thức) 6 căn duyên này sẽ đi vào thế giới nhận thức của con người. ví dụ như mắt nhìn thấy đồ đẹ sẽ muốn mua, tai nghe thấy lời nói hay, mũi gửi thấy đồ ăn thơm ngon, miệng sẽ nếm được vị đắng cay mặn ngọt. 6 căn duyên này sẽ làm phong phú nhận thức của con người.
6. 触 chù: Xúc
Xúc trong từ tiếp xúc. Sau khi có nhận thức về những thứ xung quanh sẽ bắt đầu muốn tiếp xúc với nó. Lấy ví dụ đơn giản như khi bạn yêu, đầu tiên sẽ thấy có ấn tượng với cô gái đó sau đó mới bắt đầu muốn tiếp xúc. Hay ví dụ như khi bạn thích một cái váy nào đó nhưng không có tiền mua nhưng bởi vì bạn đã nhìn thấy nó, thấy thích nó nên dù không có tiền thì vẫn muốn tiếp xúc với nó, sờ vào nó. Đó gọi là xúc, là nhân duyên thứ 6.
7. 受 shòu: Thụ
Thụ hay chính là cảm thụ là nhân duyên thứ 7. Thọ là phản ứng lại của tâm lý khi mắt tiếp xúc với hình ảnh, tai tiếp xúc với âm thanh, ý tiếp xúc với ý tưởng.
8.爱 ài: Ái
Ái là yêu. Yêu là gì, khi bạn thích một cô gái, ban đầu là thích sau đó là tiếp xúc và sau đó bị cô gái đó khống chế về cảm xúc khiến bạn nhớ mong ngày đêm đó là yêu (ái). Ái gọi đầy đủ là ái dục. Gồm 3 loại dục ái, sắc ái và vô sắc ái.
9. 取 qǔ: Thủ
Thủ hay còn gọi là chấp thủ, là sự bám víu, đeo bám vào tâm thức của đối tượng. khi đã yêu rồi thì sẽ muốn chiếm giữ cho riêng mình, đây chính là thủ. Và hành động chiếm giữ cho riêng mình cũng chính là đang tạo nên nghiệp báo.
10. 有 yǒu: Hữu
Hữu là sự sở hữu, là điều kiện luân hồi vào ba cõi là dục hữu, sắc hữu và vô sắc hữu. Con người ta càng yêu càng si mê, thì lại càng muốn sở hữu nhiều thứ thậm chí những thứ không phải của mình chính vì vậy là tạo nghiệp, từ đó phải chịu đau khổ.
11. 生 shēng: Sinh
Sinh là sự tạo thành, xuất hiện. Không phải là sự sinh đẻ mà là sự chào đời của một hữu tình mới. Vì có nhân ở hiện tại tức là có khả năng tái sinh ở vị lai. Trong cái hữu tình này phải có đủ các nhân duyên từ 1-10.
12. 老死 lǎo sǐ: Lão tử
Lão từ là sự già đi, sự lụi tàn, biến mất đi. Đối với con người thì đó là tóc bạc, răng rụng, lưng còng và mất đi. Vạn vật đều có lão tử.
Như vậy khi nói về thập nhị nhân duyên tức là đang nói đến sự vận hành của con người vì chỉ có con người mới có đủ 6 giác quan. Sự vận hành của thập nhị nhân duyên không đơn thuần là sự vận hành của một sinh mạng mà còn giải thích nguồn gốc có mặt của con người. vì ái, sinh , hữu... vẫn còn vận hành nên con người vẫn sẽ chịu sự chi phối của thập nhị nhân duyên, vẫn quanh quẩn trong luân hồi, khổ đau.
