Lượng Từ Trong Tiếng Trung
Trong Tiếng Việt lượng từ khá đa dạng và phong phú, chúng ta có thể kể đến các lượng từ như cái, chiếc, con, hộp, quyển, cuốn, thùng, … Trong Tiếng Trung cũng vậy, lượng từ được sử dụng rất phổ biến, lượng từ trong tiếng Trung vô cùng đa dạng, theo thống kê trong tiếng Hán hiện đại có đến hơn 500 lượng từ. Vậy cách sử dụng lượng từ trong tiếng Trung như thế nào? Hôm nay tiếng Trung Ánh Dương sẽ cùng các bạn nghiên cứu nhé!
Lượng từ tiếng Trung có thể chia làm 3 loại lớn, đó là: Danh lượng từ (đơn vị số lượng của người hoặc vật), động lượng từ (đơn vị của động tác, hành động, …) và thời lượng từ (lượng từ của thời gian)
1, Danh lượng từ
Thường thì lượng từ trong tiếng Trung được sử dụng theo cấu trúc sau:
số từ + lượng từ + tính từ + danh từ
Ví dụ:
一只黑猫 / Yī zhī hēi māo /: 3 chú mèo đen
三只白兔 / Sān zhī bái tù /: 3 chú thỏ trắng
Hoặc cũng có thể thêm các từ chỉ thị như 这 / Zhè / (này, đây), 那 / nà / (kia, đó) hoặc từ chỉ số lượng như 每 / Měi / (mỗi) vào phía trước. Ví dụ:
这三头大牛 / Zhè sān tóu dà niú /: ba con bò to này
那三条黑狗 / Nà sān tiáo hēi gǒu /: ba chú chó màu đen đó
每个年轻人 / Měi gè niánqīng rén /: mỗi một người trẻ tuổi
2, Động lượng từ
Là từ dùng để biểu thị số lượng động tác, hành vi
a) Động lượng từ chuyên dùng
Gồm có các lượng từ sau: 次, 趟, 回, 遍, 下 (儿), 顿, 番, 会 (儿)
趟 / Tàng /: chuyến . Ví dụ: 他要来中国一趟 / Tā yào lái zhōngguó yí tàng /: Anh ấy muốn tới Trung Quốc một chuyến.
次 / Cì /: lần, lượt . Ví dụ: 这次来中国, 你打算做什么？ / Zhè cì lái zhōngguó, nǐ dǎsuàn zuò shénme /: Lần này tới Trung Quốc, anh dự định làm gì ?
回 / Huí /: hồi. Ví dụ: 走一回 / Zǒu yī huí /: đi một hồi
遍 / Biàn /: lần. Ví dụ: 请您再说一遍, 我还没听清楚！ / Qǐng nín zài shuō yí biàn, wǒ hái méi tīng qīngchu / Xin ngài nói lại một lần nữa, tôi vẫn chưa nghe rõ!
下 (儿) / Xiàr /: lúc, lát . Ví dụ: 我跟他才聊一下儿天 / wǒ gēn tā cái liáo yīxiàr tiān /: Tôi và anh ta mới nói chuyện được một lúc .
顿 / Dùn /: trận (trận đòn, trận mắng), bữa (bữa cơm) . Ví dụ: 妈妈生气了, 骂我一顿 / māmā shēngqì le, mà wǒ yī dùn /: Mẹ nổi giận, mắng tôi một trận.
番 / Fān /: phiên . Ví dụ: 哭一番 / Kū yī fān / Khóc một hồi, 骂一番 / Mà yī fān / Mắng một trận, 说一番 / Shuō yī fān / Nói một hồi
会 (儿) / hùir /: lúc, lát. Ví dụ: 还早嘛, 让我再睡一会儿吧! / Hái zǎo ma, ràng wǒ zài shuì yíhuǐ'r ba /: còn sớm mà, để con ngủ thêm một lát nữa đi!
b) Động lượng từ phát sinh
Là những từ tạm thời được sử dụng làm đơn vị số lượng của động tác, hành vi, ...
他踢我一脚 / Tā tī wǒ yī jiǎo /: cậu ấy đá tôi một cái
你吃一口吧！ / nǐ chī yī kǒu ba /: cậu ăn một miếng đi !
他登我一眼 / Tā dēng wǒ yī yǎn /: cậu ấy trừng mắt nhìn tôi một cái
我想说一口流利的汉语 / wǒ xiǎng shuō yī kǒu liúlì de hànyǔ /: tôi muốn nói tiếng Trung một cách lưu loát
我来扶你一把 / wǒ lái fú nǐ yī bǎ /: tôi dìu cậu một tay
我帮你一手吧 / wǒ bāng nǐ yī shǒu ba /: tôi giúp cậu một tay nhé!
3. Hình thức lặp lại của lượng từ
Nếu như trong tiếng Trung việc trùng điệp động từ dùng để biểu thị động tác nhẹ nhàng, xảy ra trong thời gian ngắn thì việc lặp lại lượng từ cũng cho ta một ý nghĩa ngữ pháp mới, đó là dùng để biểu thị số lượng, tần suất lớn.
Các hình thức lặp lại: AA và 一AA
Ví dụ:
次次 / Cì cì /, 一次次 / yí Cì cì /, 件件 / jiàn jiàn /, 一件件 / yí jiàn jiàn /
他一次次来找你, 你都不在 / Tā yícì cì lái zhǎo nǐ, nǐ dōu bú zài: Anh ấy đến tìm cậu hết lần này lần khác, cậu đều không có mặt.
他们一个个都很英俊 / Tāmen yí gè gè dōu hěn yīngjùn /: Bọn họ ai ai cũng đều rất anh tuấn
他的衣服件件都是名牌的 / Tā de yīfu jiàn jiàn dōu shì míngpái de /: Quần áo của anh ấy cái nào cũng là hàng hiệu.
他的徒弟个个都文武双全 / Tā de túdì gè gè dōu wénwǔ shuāngquán /: Đồ đệ của ông ấy ai ai cũng đều văn võ song toàn.
4, Lượng từ ghép
Là sự kết hợp của 2 lượng từ với nhau. Ví dụ: 人次 / Réncì / lượt người, 班次 / bāncì / lượt bay, 辆次 / liàng cì / lượt xe, 架次 / jiàcì / lượt bay
5, Bảng thống kê lượng từ thường gặp trong Tiếng Trung và cách dùng
1. 把 / Bǎ /: lượng từ cho các vật có thể cầm nắm bằng tay hoặc có cán 一把伞 / yī bǎ sǎn / một cái ô, 一把叉子 / yī bǎ chāzi / một cái dĩa, 一把刀 / yī bǎ dāo / một cái dao, 一把椅子 / yī bǎ yǐzi / một cái ghế, 一把尖刀 / yī bǎ jiāndāo / một cái kéo, 一把梳 / yī bǎ shū / một cái lược, ...
2. 班 / Bān / chuyến: 一班车 / Yī bān chē / Một chuyến xe, 一班飞机 / yī bān fēijī / Một chuyến máy bay, ...
3. 包 / Bāo / bao, túi: 一包衣服 / Yī bāo yīfú / một túi quần áo, 一包糯米 / yī bāo nuòmǐ / một bao gạo nếp, 一包糖果 / yī bāo tángguǒ / một túi kẹo, ...
4. 本 / Běn / quyển, cuốn: 一本书 / Yī běn shū / một quyển sách, 一本词典 / yī běn cídiǎn / 1 cuốn từ điển, 一本小说 / yī běn xiǎoshuō / 1 cuốn tiểu thuyết, ...
5. 部 / bù / bộ, cỗ:一部电话 / Yí bù diànhuà / 1 bộ điện thoại, 一部电影 / yī bù diànyǐng / 1 bộ phim, 一部车 / yī bù chē / 1 cỗ xe, ...
6. 层 / céng / tầng, lớp: 一层楼 / Yī céng lóu / Một tầng lầu, 一层灰尘 / yī céng huīchén / 1 lớp bụi, ...
7. 场 / chǎng / trận, hiệp: 一场戏 / Yī chǎng xì / 1 vở kịch, 一场战争 / yī chǎng zhànzhēng / 1 trận chiến, 一场比赛 / yī chǎng bǐsài / 1 trận thi đấu, 一场大火 / yī chǎng dàhuǒ / 1 trận hỏa hoạn lớn, ...
8. 串 / chuàn / chùm, chuỗi: 一串葡萄 / Yí chuàn pútao / 1 chùm nho, 一串钥匙 / yí chuàn yàoshi / 1 chùm chìa khóa, 一串香蕉 / yíchuàn xiāngjiāo / 1 buồng chuối, ...
9. 打 / dá / tá (số lượng 12 cái): 一打铅笔 / Yī dá qiānbǐ / 1 tá bút chì
10. 段 / duàn /: đoạn: 一段话 / Yí duàn huà / 1 đoạn thoại, 一段录音 / yí duàn lùyīn / 1 đoạn ghi âm, 一段短文 / yí duàn / 1 đoạn văn ngắn, ...
11. 堆 / Duī /: đống: 一堆人 / Yī duī rén /: 1 đống người, 一堆作业 / yī duī zuòyè / 1 đống bài tập, 一堆东西 / yī duī dōngxī / 1 đống đồ, ...
12. 对 / dùi / đôi: 一对夫妻 / Yí duì fūqī / Một cặp vợ chồng, 一对情人 / yídùi qíngrén / Một đôi tình nhân, ...
13. 顿 / dùn /: 一顿饭 / yí dùn fàn Một bữa cơm, 一顿吵架 / yí dùn chǎojià Một trận cãi nhau, ...
14. 朵 / Duǒ / đám, đóa: 一朵花 / Yī duǒ huā / 1 đóa hoa, 一朵云 / yī duǒ yún / 1 đám mây, 一朵玫瑰 / yī duǒ méiguī / 1 đóa hồng, ...
15. 发 / Fā / phát: 一发子弹 / Yī fà zǐdàn / 1 phát đạn
16. 份 / fèn /: phần, bản: 一份饭 / Yífèn fàn / 1 suất cơm, 一份报纸 / yí fèn bàozhǐ / 1 bản báo, 一份材料 / yí fèn cáiliào / 1 bản tài liệu, 一份礼物 / yí fèn lǐwù / 1 phần quà, 一份通知 / yí fèn tōngzhī / 1 bản thông báo, 一份合同 / yí fèn hétóng / 1 bản hợp đồng, ...
17. 封 / fèng / / bức: 一封信 / yí fèng xìn / 1 bức thư
18. 幅 / fú / bức, miếng: 一幅画 / Yī fú huà / 1 bức tranh, 一幅照片 / yī fú zhàopiàn / 1 bức ảnh.
19. 副 / Fù /: là lượng từ của những thứ đi theo bộ: 一副对联 / yí fù duìlián / 1 cặp câu đối, 一副手套 / yī fù shǒutào /: 1 đôi găng tay, 一副眼镜 / yí fù yǎnjìng / 1 cặp kính
20. 个 / gè / được dùng cho các danh từ không có lượng từ riêng và một số danh từ có lượng từ chuyên dùng: 一个人 / yí gè rén / 1 người, 一个公司 / yí gè gōngsī / 1 công ty, 一个学生 / yí gè xuéshēng / 1 học sinh, 一个学校 / yí gè xuéxiào / 1 trường học, 一个朋友 / yí gè péngyǒu / 1 người bạn, ...
21. 根 / Gēn / sợi: 一根头发 / Yī gēn tóufā / 1 sợi tóc, 一根毛 / yī gēn máo / 1 sợi lông, 一根眉毛 / yī gēn méimáo / 1 sợi lông mày, ...
22. 股 / Gǔ /: luồng, tốp:一股热血 / Yī gǔ rè xuè /: 1 luồng nhiệt huyết, 一股冷空气 / yī gǔ lěng kōngqì / 1 luồng không khí lạnh, 一股敌军 / yī gǔ dí jūn / 1 tốp quân địch, ...
23. 行 / háng / hàng: 一行数字 / Yī háng shùzi / 1 hàng số, 一行树 / yī háng shù / 1 hàng cây
24. 回 / huí / Lần, hồi: 一回事 / Yī huí shì / Một câu chuyện
25. 家 / jiā / Lượng từ nhà hàng, công ty: 一家饭馆 / Yī jiā fàn guǎn / 1 quán ăn, 一家餐厅 / yī jiā cāntīng / 1 quán ăn, 一家公司 / yī jiā gōngsī / 1 công ty, ...
26. 架 / Jià / cỗ, chiếc: 一架飞机 / yí jià fēijī / 1 chiếc máy bay, 一架照相机 / yí jià zhàoxiàngjī / 1 chiếc máy ảnh, 一架钢琴 / yí jià gāngqín / 1 chiếc đàn piano, ...
27. 间 / Jiān / gian: 一间卧室 / yī jiān wòshì / 1 gian phòng ngủ, 一间客厅 / yī jiān kètīng / 1 gian phòng khách, ...
28. 件 / Jiàn /: thường là lượng từ của quần áo, sự việc, ..: 一件事 / Yí jiàn shì / 1 việc, 一件衣服 / Yí jiàn yīfu / 1 bộ quần áo, 一件毛衣 / Yí jiàn máoyī / 1 cái áo len, ...
29. 句 / Jù / câu: 一句话 / yí jù huà / 1 câu nói,
30. 具 / Jù / cỗ, chiếc: 一具棺材 / yí jù guāncái / 1 cỗ quan tài
31. 棵 / kē / lượng từ của cây, cỏ:一棵树 / Yī kē shù / 1 cái cây, 一棵草 / yī kē cǎo / 1 cây cỏ, 一棵松 / yī kē sōng / 1 cây tùng, ...
32. 颗 / Kē / hạt, giọt, dùng cho những vật nhỏ: 一颗心 / Yī kē xīn / 1 trái tim, 一颗牙齿 / yī kē yáchǐ / 1 cái răng, 一颗红豆 / yī kē hóngdòu / 1 hạt đậu đỏ, 一颗星星 / yī kē xīngxīng / 1 ngôi sao, 一颗泪珠 / yī kē lèizhū / 1 giọt nước mắt, ...
33. 口 / Kǒu / khẩu: 一口人 / Yī kǒu rén / 1 khẩu
34. 块 / kuài / cục, miếng: 一块手表 / yí kuài shǒubiǎo / 1 chiếc đồng hồ đeo tay, 一块糖 / yí kuài táng / 1 viên đường, 一块巧克力 / yí kuài qiǎokèlì / 1 miếng socola, 一块地 / yí kuài dì / 1 mảnh đất, ...
35. 粒 / lì / hạt, viên: 一粒米 / yí lì mǐ / 1 hạt gạo, 一粒葡萄 / yí lì pútao / 1 quả nho
36. 门 / mén / môn: 一门课 / Yī mén kè / 1 môn học
37. 面 / miàn / tấm: 一面镜子 / yímiàn jìngzi / 1 tấm gương soi
38. 名 / míng / dùng cho người 1 cách trang trọng: 一名翻译 / Yī míng fānyì / 1 nhà phiên dịch, 一名教师 / yī míng jiàoshī / 1 giáo viên, 一名大学生 / yī míng dàxuéshēng / 1 sinh viên đại học, 一名警察 / yī míng jǐngchá / 1 viên cảnh sát, ...
39. 辆 / Liàng /: lượng từ dùng cho xe cộ: 一辆车 / yí liàng chē / 1 chiếc xe, 一辆自行车 / yí liàng zìxíngchē / 1 chiếc xe đạp, 一辆汽车 / yí liàng qìchē / 1 chiếc ô tô, ...
40. 盘 / pán / đĩa: 一盘饺子 / Yī pán jiǎozi / 1 đĩa sủi cảo, 一盘录音带 / yī pán lùyīndài /, ...
41. 匹 / Pǐ /: 一匹马 / Yī pǐ mǎ / 1 con ngựa
42. 篇 / piān / bài, thiên: 一篇文章 / Yī piān wénzhāng / 1 đoạn văn, 一篇短文 / yī piān duǎnwén / 1 đoạn văn ngắn, 一篇小说 / yī piān xiǎoshuō / 1 thiên tiểu thuyết, ...
43. 片 / Piàn / cánh, bãi, vùng:一片叶子 / Yí piàn yèzi /, 一片森林 / yí piàn sēnlín / 1 cánh rừng, 一片桃林 / yí piàn táo lín / 1 rừng đào, ...
44. 群 / qún / bầy, đàn, đoàn: 一群人 / Yī qún rén / 1 đoàn người, 一群猴子 / yī qún hóuzi / 1 đàn khỉ, 一群鸟 / yī qún niǎo / 1 đàn chim, ...
45. 所 / Suǒ / ngôi: 一所学校 / Yī suǒ xuéxiào / 1 ngôi trường, 一所医院 / yī suǒ yīyuàn / 1 bệnh viện, 一所房屋 / yī suǒ fángwū /, ...
46. 扇 / Shàn / ô, cánh: 一扇门 / Yí shàn mén / 1 cánh cửa, 一扇窗 / yí shàn chuāng / 1 ô cửa sổ, ...
47. 首 / Shǒu / bài: 一首歌 / Yī shǒu gē / 1 bài hát, 一首诗 / yī shǒu shī / 1 bài thơ, 一首命令 / yī shǒu mìnglìng / 1 mệnh lệnh.
48. 束 / shù / bó: 一束花 / yí shù huā / 1 bó hoa
49. 台 / tái /: cỗ, vở: 一台电视机 / Yī tái diànshì jī / 1 chiếc ti vi, 一台电脑 / yī tái diànnǎo / 1 cái máy tính, 一台戏 / yī tái xì / 1 vở kịch, ...
50. 堂 / táng / buổi: 一堂课 / Yī táng kè / 1 buổi học
51. 套 / tào / bộ, căn: 一套房子 / yí tào fángzi / 1 căn nhà, 一套衣服 / yí tào yīfu / 1 bộ quần áo, 一套邮票 / yí tào yóupiào / 1 bộ tem, 一套书 / yí tào shū / 1 bộ sách, ...
52. 条 / Tiáo / dùng cho những vật dài: 一条河 / Yī tiáo hé / 1 dòng sông, 一条狗 / yī tiáo gǒu / 1 con chó, 一条路 / yī tiáo lù / 1 con đường, 一条命 / yī tiáo mìng / 1 mạng, , 一条线 / yī tiáo xiàn / 1 sợi dây, 一条鱼 / yī tiáo yú / 1 con cá, 一条蛇 / yī tiáo shé / 1 con rắn, 一条腿 / yī tiáo tuǐ / 1 cái đùi, 一条尾巴 / yī tiáo wěibā / 1 cái đuôi, ...
53. 桶 / Tǒng / thừng, xô: 一桶水 / Yī tǒng shuǐ / 1 thùng nước
54. 头 / tóu /: 一头大象 / Yī / tóu dà xiàng / 1 con voi, 一头牛 / yī tóu niú / 1 con bò, 一头懒猪 / yī tóu lǎn zhū / 1 con lợn lười, 一头蒜 / yī tóu suàn / 1 nhánh tỏi, ...
55. 位 / Wèi /: vị, dùng cho người (1 cách trang trọng): 一位先生 / yí wèi xiānshēng / 1 vị tiên sinh, 一位经理 / yí wèi jīnglǐ / 1 vị giám đốc, 一位教授 / yí wèi jiàoshòu / 1 vị giáo sư, 一位客人 / yí wèi kèrén / 1 vị khách, ...
56. 项 / Xiàng / hạng, mục, điều: 一项任务 / yí xiàng rènwù / 1 mục nhiệm vụ /, 一项议题 / yí xiàng yìtí / 1 mục đề tài thảo luận, ...
57. 则 / zé /: điều, mục, mẩu, bản: 一则日记 / Yī zé rìjì / 1 mẩu nhật kí, 一则信息 / yī zé xìnxī / 1 mục tin tức, 一则新闻 / yī zé xīnwén / 1 mẩu tin tức, 一则考试题 / yī zé kǎoshì tí / 1 mục câu hỏi thi, ...
58. 座 / Zuò /: ngọn, tòa, cái, dùng cho những vật to lớn cố định 1 chỗ一座塔 / yí zuò tǎ /, 一座庙 / yí zuò miào, 一座城 / yí zuò chéng /, 一座山 / yí zuò, 一座楼 / yí zuò lóu /, 一座桥 / yí zuò qiáo /, ...
59. 盏 / Zhǎn /: 一盏灯 / Yī zhǎn dēng / 1 ngọn đèn
60. 张 / zhāng /: tờ, tấm, cái, dùng cho: 一张纸 / Yī zhāng zhǐ / 1 tờ giấy, 一张桌子 / yī zhāng zhuōzi / 1 cái bàn, 一张床 / yī zhāng chuáng / 1 chiếc giường, 一张嘴 / yī zhāng zuǐ / 1 cái miệng, ...
61. 阵 / Zhèn / trận: 一阵风 / yí zhèn fēng / 1 trận gió, 一阵暴雨 / yí zhèn bàoyǔ / 1 trận mưa lớn, 一阵掌声 / yí zhèn zhǎngshēng / 1 tràng pháo tay, ...
62. 只 / Zhī / Cái, con: 一只猫 / Yī zhī māo / 1 con mèo, 一只耳朵 / yī zhī ěrduo / 1 cái tai, 一只手 / yī zhī shǒu / 1 cái tay, 一只鸡 / yī zhī jī / 1 con gà, 一只鸟 / yī zhī niǎo / 1 con chim, 一只羊 / yī zhī yáng / 1 con dê, ...
63. 枝 / zhī / cành, nhành, nhánh: 一枝花 / Yī zhī huā / 1 cành hoa
64. 支 / zhī / cây, cán, chủ yếu dùng cho vật có hình cán dài: 一支笔 / Yī zhī bǐ / 1 cái bút, 一支歌 / yī zhī gē / 1 bài hát, 一支枪 / yī zhī qiāng / 1 cây súng, 一支箭 / yī zhī jiàn / 1 cái mũi tên, ..
65. 种 / Zhǒng / loại: 这种人 / Zhè zhǒng rén / loại người này, 这种衣服 / zhè zhǒng yīfu / loại quần áo này, 这种工作 / zhè zhǒng gōngzuò / loại công việc này, ...
66. 桩 / Zhuāng /: lượng từ dùng cho sự việc: 一桩事 / Yī zhuāng shì / 1 việc, 一桩事故 / yī zhuāng shìgù / 1 sự cố, tai nạn, ...
