Dục tốc bất đạt 欲速则不达 yù sù zé bù dá
Chắc hẳn bạn đã từng nghe rất nhiều lần về Khổng Tử và các tích của ông rồi đúng không? Khổng Tử không chỉ nổi tiếng về tài năng, học thức, nhân cách mà còn được biết đến qua rất nhiều câu nói nổi tiếng mà ông để lại cho đời. Đến nay, những câu danh ngôn bất hủ của ông vẫn được lưu truyền và sử dụng rộng rãi trong dân gian. “Dục tốc bất đạt” cũng là một trong số đó. Câu nói nổi tiếng của Khổng Tử này trong tiếng Trung được viết là 欲速则不达 yù sù zé bù dá. Các bạn đọc hết bài để hiểu thêm nhiều điều về câu nói này nhé!
Mục lục nội dung bài viết
1. Dục tốc bất đạt nghĩa là gì
2. Nguồn gốc câu thành ngữ
3. Thành ngữ tương tự
4. Cách vận dụng
1. Dục tốc bất đạt nghĩa là gì
Dục tốc bất đạt là gì, chúng ta cùng tìm hiểu ý nghĩa Dục tốc bất đạt qua từng thành phần của câu:
- 欲 yù: 欲 yù trong 欲望 yùwàng, có nghĩa là ham muốn, dục vọng.
- 速 sù: 速 sù trong 迅速 xùnsù, có nghĩa là tốc độ nhanh,nhanh chóng.
- 则 zé: 则 zé tạm dịch là “thì”.
- 不 bù: 不 bù có nghĩa là không.
- 达 dá: 达 dá trong 达到 dádào, có nghĩa là đạt đến, đạt được.
Như vậy, dục tốc bất đạt được hiểu là muốn nhanh việc thì sẽ không đạt, hay nóng vội thì sẽ không thành công. Câu thành ngữ này chính là muốn khuyên con người làm việc gì cũng không được nôn nóng, hấp tấp, chỉ nhanh muốn có thành quả, vì càng như vậy thì kết quả đạt được sẽ càng không như ý muốn của mình.
Ký lai chi tắc an chi
An cư lạc nghiệp
Đồng cam cộng khổ
2. Nguồn gốc câu thành ngữ
Thời Xuân Thu từng có một vị quan viên tên Tử Hạ, anh ta rất mơ hồ về công việc cũng như tương lai của mình, bèn đến gặp thầy mình là Khổng Tử, hy vọng được Khổng Tử giúp đỡ.
Gặp được Khổng Tử, Tử Hạ liền hỏi thầy: “Thưa thầy, làm sao để trị vì tốt một địa phương ạ?”
Khổng Tử nghe xong, nói với anh ta: “Nếu con đã chọn con đường làm quan, thì con phải biết kiên nhẫn, phải biết nhìn xa trông rộng, vững bước cầu tiến, không được chỉ vì cái lợi trước mắt, nếu không cuối cùng chỉ có thể dục tốc mà bất đạt, thậm chí mọi nỗ lực con bỏ ra trước đó đều đổ sông đổ biển”.
Câu nói của Khổng Tử chính là muốn khuyên chúng ta khi làm việc gì đó thì phải làm từng bước từng bước, theo tuần tự mà làm, quá nôn nóng, ham mau, ham lợi ích nhỏ trước mắt thì ngược lại không thể đạt được mục đích.
3. Thành ngữ tương tự
• 拔苗助长
Bá miáo zhù zhǎng
Có nghĩa là nóng vội, đốt cháy giai đoạn dẫn đến thất bại.
• 急功近利
Jí gōng jìn lì
Cấp công cận lợi: có nghĩa là chỉ vì cái lợi ích trước mắt.
• 物极必反
Wù jí bì fǎn
Vật cực tất phản: tương tự như già néo đứt dây, tức nước vỡ bờ.
• 矫枉过正
Jiǎo wǎng guò zhèng
Có nghĩa là uốn cong thành thẳng, uốn nắn quá tay.
4. Cách vận dụng câu thành ngữ
• 无欲速，无见小利。欲速则不达，见小利则大事不成。《论语·子路》
Wú yù sù, wú jiàn xiǎo lì, yù sù zé bù dá, jiàn xiǎo lì zé dà shì bù chéng. ( Lùn yǔ- Zǐ Lù)
Không ham mau chóng, không màng tiểu lợi, dục tốc thì bất đạt, ham tiểu lợi thì đại sự không thành. (Luận ngữ- Tử Lộ)
• 处理事情千万不能急躁，否则会欲速不达。
Chùlǐ shìqíng qiānwàn bù néng jízào, fǒuzé huì yù sù bù dá.
Giải quyết công việc thì tuyệt đối không được hấp tấp, nếu không sẽ dẫn đến dục tốc bất đạt.
• 学习必须循序渐进，抄近路反而欲速则不达。
Xuéxí bìxù xúnxùjiànjìn, chāo jìnlù fǎnér yù sù zé bù dá.
Học tập nhất định phải theo tuần tự, “đi tắt đón đầu” ngược lại càng dục tốc bất đạt.