Tổng hợp ngữ pháp HSK-1
Chào các bạn, trong bài học hôm nay, Tiếng Trung Ánh Dương gửi tới các bạn tổng hợp những kiến thức ngữ pháp cơ bản và thường gặp trong các đề thi HSK-1. Hy vọng bài học sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình học tiếng Trung cũng như trong chặng đường luyện thi HSK của mình. Các bạn có thể tải file tổng hợp ngữ pháp HSK cấp 1 tại link ở cuối bài viết.
100 cấu trúc ngữ pháp trong tiếng Trung
I. ĐẠI TỪ TIẾNG TRUNG
1. Đại từ nhân xưng
我 /wǒ/: tôi, tớ, mình, ta, tao,…
你 /nǐ/: cậu, bạn, anh, chị, mày,…
他 /tā/: cậu ấy, anh ấy, hắn, ông ấy,… (chỉ ngôi thứ ba số ít, dùng cho phái nam)
她 /tā/: cô ấy, chị ấy, bà ấy,… (chỉ ngôi thứ ba số ít, dùng cho phái nữ)
我们 /wǒmen/: chúng tôi, chúng ta, chúng tớ, chúng mình,…
你们 /nǐmen/: các bạn, các cậu, các anh, các chị, chúng mày,…
他们 /tāmen/: họ, bọn họ, các anh ấy,… (chỉ ngôi thứ ba số nhiều , thường chỉ nam giới, cũng dùng chung cho cả nam và nữ)
她们 /tāmen/: họ, các chị ấy, các cô ấy,… (chỉ ngôi thứ ba số nhiều, dùng cho phái nữ)
2. Đại từ chỉ thị:
这 /zhè/: đây, này, cái này,…
这儿 /zhèr/: ở đây, chỗ này, bên này,…
那 /nà/: kia, cái kia, cái ấy, đó,…
那儿 /nàr/: chỗ kia, chỗ ấy, nơi ấy,…
这/那+ 是+ danh từ: Đây là…/ kia là…….
这/那+ lượng từ + danh từ: Cái…..này/ cái…. kia
Ví dụ: 这是阮老师
Zhè shì ruǎn lǎoshī.
Đây là cô giáo Nguyễn.
那个人是谁？
Nàgè rén shì shéi?
Người kia là ai?
Đại từ 那儿/这儿 dùng như danh từ chỉ địa điểm bình thường, ngoài ra có thể kết hợp với đại từ nhân xưng hoặc danh từ chỉ người để chỉ chỗ của ai đó như: 我这儿/你那儿/ 老师那儿……
Ví dụ:
我这儿有很多中国留学生。
Wǒ zhèr yǒu hěnduō zhōngguó liúxuéshēng.
Chỗ tôi có rất nhiều du học sinh Trung Quốc.
3. Đại từ nghi vấn
谁 /shéi/: ai
哪 /nǎ/: nào, cái nào, cái gì,…
哪儿 /nǎr/: chỗ nào, đâu, ở đâu,…
什么 /shénme/: cái gì
多少 /duōshao/: bao nhiêu
几 /jǐ/: mấy
怎么 /zěnme/: thế nào, sao, làm sao
怎么样 /zěnmeyàng/: thế nào, ra làm sao
Đại từ nghi vấn哪 /nǎ/: nào, cái nào, cái gì,…
哪 + lượng từ + danh từ: …… nào?
哪本书是你的？
Nǎ běn shū shì nǐ de?
Quyển sách nào là của bạn?
Đại từ nghi vấn几 /jǐ/: mấy
几+ lượng từ+ danh từ: Mấy …..？
你买几个包子？
Nǐ mǎi jǐ gè bāozi?
Bạn mua mấy cái bánh bao?
Đại từ nghi vấn多少 /duōshao/: bao nhiêu
多少+danh từ: bao nhiêu….?
多少钱一斤？
Duōshǎo qián yī jīn?
Bao nhiêu tiền một cân?
Đại từ nghi vấn怎么 /zěnme/: thế nào, sao, làm sao
怎么+ động từ: dùng đề hỏi cách thức thực hiện của động tác
这个字怎么写？
Zhège zì zěnme xiě?
Chữ này viết thế nào?
Đại từ nghi vấn怎么样 /zěnmeyàng/: thế nào, ra làm sao
Thường đứng cuối câu, hoặc làm định ngữ, dùng để hỏi tính chất, tình hình hoặc hỏi ý kiến
他是怎么样的人？
Tā shì zěnme yàng de rén?
Anh ấy là người như thế nào?
下午我们去公园玩儿， 怎么样？
Xiàwǔ wǒmen qù gōngyuán wánr, zěnme yàng?
Chiều chúng mình đi chơi công viên nhé, thế nào?
Xem thêm bài học về đại từ nghi vấn
https://tiengtrunganhduong.com/cach-dat-cau-hoi-trong-tieng-trung.htm
II. CHỮ SỐ
1. Biểu thị thời gian:
Thứ tự sắp xếp thời gian trong tiếng trung là từ to tới nhỏ, từ năm tới tháng rồi mới đến ngày
8 点40 分 /bā diǎn sìshí fēn/: 8 giờ 40 phút
2009 年 7月 7日 /èrlínglíngjiǔ nián qī yuè qī rì/: Ngày 7 tháng 7 năm 2009
星期四 /xīngqīsì/: Thứ tư
Cách nói thời gian trong tiếng Trung:
https://tiengtrunganhduong.com/cach-noi-thoi-gian-trong-tieng-trung.htm
2. Biểu thị tuổi tác:
他今年24岁 /tā jīnnián èrshísì suì/: Anh ấy năm nay 24 tuổi
3. Biểu thị số tiền:
15块 /shíwǔ kuài/: 15 đồng ( tệ)
四毛 / Sì máo/: 4 hào ( 1 đồng bằng 10 hào)
Chú ý người Trung Quốc khi nói số tiền sẽ lấy 4 số 0 làm một mốc, ví dụ:
100.000 thì người Trung Quốc không nói là 一百千， mà sẽ nói là 十万 （10.0000）
4. Biểu thị chữ số:
Khi đọc các dãy số dài như số nhà, số điện thoại, số chứng minh thư….. thì ta đọc từng số một, sô một là “一Yī” thường đọc thành yāo
我的电话是58590001 /wǒ de diànhuà shì wǔbāwǔjiǔlínglínglíngyāo /: Số điện thoại của tôi là 58590001
Bài học bổ sung:
https://tiengtrunganhduong.com/cach-doc-so-dem-tieng-trung.htm
https://tiengtrunganhduong.com/tieng-trung-giao-tiep-chu-de-doi-tien.htm
III. LƯỢNG TỪ
1. Dùng sau số từ:
Số từ + lượng từ + danh từ
一个馒头 /yí ge mántou /: 1 cái màn thầu
三本书 / Sān běn shū / 3 cuốn sách
2. Dùng sau “这” ”那” ”几”：
这/那/几 + lượng từ + danh từ
这个 /zhège/
那些 /nàxiē/
几本 /jǐ běn/
那个人是他爸爸。
Nàgè rén shì tā bàba.
Người kia là bố của anh ấy.
Bài học bổ sung về lượng từ trong tiếng Trung:
https://tiengtrunganhduong.com/tong-hop-luong-tu-trong-tieng-trung.htm
IV. PHÓ TỪ
1. Phó từ phủ định:
不 (bù - không): 我不是学生 /wǒ bú shì xuésheng/: Tôi không phải là học sinh
Dùng để phủ định cho hành động ở hiện tại, tương lai và phủ định sự thật
没 (méi - không): 他没去医院 /tā méi qù yīyuàn/: Anh ta đã không đến bệnh viện
Dùng để phủ đinh cho hành động xảy ra trong quá khứ
Bài học bổ sung về cách sử dụng 不 (bù) và 没 (méi)
https://tiengtrunganhduong.com/phan-biet-cach-su-dung-bu-va-mei.htm
2. Phó từ chỉ mức độ:
Thường đứng trước tính từ hoặc động từ tâm lý để bổ nghĩa cho chúng
很 (hěn – rất, quá): 他很高兴 /wǒ hěn gāoxìng/: Anh ấy rất vui
太 (tài – quá, lắm): 太好了! /tài hǎo le/: Quá tốt rồi!
Bài học bổ sung về phó từ chỉ mức độ:
https://tiengtrunganhduong.com/cac-pho-tu-chi-muc-do-trong-tieng-trung.htm
3. Phó từ chỉ phạm vi:
都 (dōu – đều): 我们都看见那个人了 /wǒmen dōu kànjiàn nàge rén le/: Chúng tôi đều nhìn thấy người ấy rồi
Chú ý có 2 dạng phủ định:
都不 + động từ: Đều không ……( phủ định toàn bộ)
不都+ động từ: Không đều…… ( phủ định một bộ phận)
Ví dụ: 他们都不是中国人。
Tāmen dōu bùshì zhōngguó rén.
Họ đều không phải là người Trung Quốc.
Kết hợp với phó từ 也:
也都+động từ: Cũng đều……
他们也都去中国留学。
Tāmen yě dōu qù zhōngguó liúxué.
Họ cũng đều đi Trung Quốc du học.
V. LIÊN TỪ
和 (hé – và, với): 我和你 /wǒ hé nǐ/: Tôi và bạn
Lưu ý liên từ này chỉ dùng để nối giữa hai danh từ , nối giữa 2 chủ ngữ, nối 2 động từ đơn, không dùng để nối giữa 2 vế câu.
VI. GIỚI TỪ
Chủ ngữ +在 (zài) + Tân ngữ chỉ địa điểm + động từ + Thành phần khác: Ai làm gì ở đâu.
他在学校门口等你。
Tā zài xuéxiào ménkǒu děng nǐ.
Anh ấy chờ bạn ở cổng trường.
https://tiengtrunganhduong.com/cach-su-dung-tu-zai.htm
https://tiengtrunganhduong.com/cach-su-dung-tro-tu-zheng-va-phan-biet-zai-voi-zheng.htm
VII. TRỢ ĐỘNG TỪ
会 (huì): biết ( biết thông qua học tập và rèn luyện)
我会做饭 /wǒ huì zuò fàn/: Tôi biết nấu cơm
能 (néng): Có thể
你什么时候能来？/nǐ shénme shíhou néng lái?/: Khi nào thì bạn có thể đến?
Phủ định của 2 trợ động từ này là 不会/不能
VIII. TRỢ TỪ
1. Trợ từ kết cấu: 的 (de)
Dùng để nối giữa định ngữ và trung tâm ngữ
Cấu trúc: Định ngữ + (的) + Trung tâm ngữ
A. Định ngữ là gì?
Thành phần bổ nghĩa cho danh từ hoặc ngữ danh từ
Dùng để miêu tả và hạn chế cho danh từ
Đứng trước danh từ.
B. Trung tâm ngữ: Là thành phần đứng sau định ngữ, là đối tượng được nhắc chính đến trong cụm danh từ.
C. Trường hợp giữa định ngữ và trung tâm ngữ bắt buộc có trợ từ kết cấu的
Khi danh từ hoặc đại từ làm định ngữ biểu thị mới quan hệ miêu tả, hạn chế hoặc quan hệ sở hữu thì phải thêm 的
Ví dụ: 老师的书: Sách của thầy giáo
我的电脑 /wǒ de diànnǎo/: Máy tính của tôi
Khi cụm tính từ, cụm chủ vị làm định ngữ thì phải thêm 的.
Ví dụ:
很好的人: người rất tốt
我买的杂志: tạp chí mà tôi mua
Xem thêm bài học về cách sử dụng trợ từ kết cấu 的 (de):
https://tiengtrunganhduong.com/cach-su-dung-tro-tu-ket-cau-de-trong-khau-ngu.htm
2. Trợ từ ngữ khí:
了 (le): Thường đứng cuối câu, biểu thị ngữ khí khẳng định, hoặc động tác đã xảy ra.
他去医院了/tā qù yīyuàn le/: Anh ta đến bệnh viện rồi
吗 (ma): .....không? Đứng cuối câu dùng cho câu hỏi có.....không?
他是医生吗？/tā shì yīshēng ma?/: Cậu ấy là bác sĩ à?
呢 (ne): Đứng cuối câu, giúp câu nói thêm uyển chuyển, hoặc dùng cho câu hỏi tỉnh lược
你在哪儿呢？/nǐ zài nǎr ne?/ Cậu đang ở đâu vậy?
A: 你身体好吗？
Nǐ shēntǐ hǎo ma?
Sức khỏe của bạn tốt không?
B：很好。你呢？
Hěn hǎo. Nǐ ne?
Rất tốt, còn bạn thì sao?
Xem thêm: Cách dùng trợ từ ngữ khí 了 trong tiếng Trung
https://tiengtrunganhduong.com/cach-dung-tro-tu-ngu-khi-trong-tieng-trung.htm
IX. CÂU TRẦN THUẬT
1. Câu khẳng định:
明天是星期六 /míngtiān xīngqīliù/: Ngày mai là thứ bảy
我认识他 /wǒ rènshi tā/: Tôi quen anh ta
天气很好 /tiānqì hěn hǎo/: Thời tiết rất tốt
2. Câu phủ định:
不 (bù): 他不在饭店 /tā bú zài fàndiàn/: Anh ấy không ở khách sạn
没 (méi): 她没去看电影 /tā méi qù kàn diànyǐng/: Cô ta đã không đi xem phim
X. CÂU NGHI VẤN
吗 (ma): 这是你的桌子吗？/zhè shì nǐ de zhuōzi ma?/: Đây là bạn của bạn à?
呢 (ne): 我是老师，你呢？/wǒ shì lǎoshī, nǐ ne?/: Tôi là giáo viên, còn bạn?
谁 (shéi): 那个人是谁？/nàge rén shì shéi?/: Người kia là ai vậy?
哪 (nǎ): 这些被子，你喜欢哪一个？/zhèxiē bēizi, nǐ xǐhuan nǎ yí ge?/: Trong những cái cốc này, bạn thích cái nào?
哪儿 (nǎr): 你想去哪儿？/nǐ xiǎng qù nǎr?/: Bạn muốn đi đâu?
什么 (shénme): 你爱吃什么水果？/nǐ ài chī shénme shuǐguǒ?/: Bạn thích ăn trài cây gì?
多少 (duōshao): 你们学校有多少学生？/nǐmen xuéxiào yǒu duōshao xuésheng?/: Trường các bạn có bao nhiêu học sinh
几 (jǐ) : 你几岁了? /nǐ jǐ suì le?/: Bạn bao nhiêu tuổi rồi?
怎么 (zěnme): 你怎么了？/nǐ zěnme le?/: Bạn sao thế?
怎么样 (zěnmeyàng): 这本书怎么样？/zhè běn shū zěnmeyàng?/: Quyển sách này như thế nào?
Bài hoc bổ sung về cách đặt câu hỏi trong tiếng Trung:
https://tiengtrunganhduong.com/12-cach-dat-cau-hoi-trong-tieng-trung-hien-dai.htm
XI. CÂU CẦU KHIẾN
请 (qǐng): 请坐 /qǐng zuò/: Mời ngồi
XII. CÂU CẢM THÁN
太 (tài): 太好了！ /tài hǎo le/: Quá tốt rồi
Bài học bổ sung:
https://tiengtrunganhduong.com/phan-biet-cach-dung-hai-pho-tu-quen-thuoc-hen-va-tai.htm
XII. CÁC DẠNG CÂU ĐẶC BIỆT
1. Câu chữ “是”
他是我的同学 /tā shì wó de tóngxué/: Anh ấy là bạn học của tôi
2. Câu chữ “有”
一年有12个月 /yìnián yǒu shí èr ge yuè/: Một năm có 12 tháng
2. Mẫu câu “是……的”：
Dùng để nhấn mạnh thời gian, địa điểm, đối tượng, cách thức của động tác đã xảy ra trong quá khứ
- Nhấn mạnh thời gian:
我是昨天来的 /wǒ shì zuótiān lái de/: Tôi đến từ hôm qua
- Nhấn mạnh địa điểm:
这是在火车站买的 /zhè shì zài huǒchēzhàn mǎi de/: Đây là đồ mua ở trạm xe lửa
- Nhấn mạnh phương thức:
他是坐飞机来的 /tā shì zuò fēijī lái de/: Anh ta đi máy bay đến
XIII. TRẠNG THÁI CỦA HÀNH ĐỘNG
- Dùng “在……呢” biểu thị hành động đang tiếp diễn:
他们在吃饭呢 /tāmen zài chīfàn ne/: Họ đang ăn cơm
Link download file tổng hợp ngữ pháp HSK 1
https://drive.google.com/open?id=1IUNXj2NnVLevOKSrD0TPb1LPQVT1EJb5