Tuyển tập các bài thơ Hán Việt về tình yêu
Trong bài viết trước, Tiếng Trung Ánh Dương đã giới thiệu với các bạn một số bài thơ nổi tiếng viết về chủ đề cuộc sống. Vậy hôm nay, hãy cùng chúng mình tìm hiểu một vài bài thơ chữ Hán về tình yêu, để cảm nhận tình yêu được diễn tả trong những câu thơ của các thi nhân như thế nào nhé!
Các bài thơ Hán Việt nổi tiếng
Thơ Hán Việt về cuộc sống
Học chữ Hán qua thơ
1. 断章 / Đoạn Chương (Tạm dịch: Bài thơ nhỏ)
a. Tác giả
- Biện Chi Lâm (卞之琳) là nhà thơ hiện đại của Trung Quốc. Năm 1929 ông học tiếng Anh ở Đại học Bắc Kinh và bắt đầu làm thơ. Phong cách thơ của ông theo trường phái tượng trưng, chú ý trau truốt ngôn từ, câu chữ.
b. Tác phẩm
断章
你站在桥上看风景，
看风景人在楼上看你。
明月装饰了你的窗子，
你装饰了别人的梦。
Phiên âm:
duànzhāng
nǐ zhàn zài qiáo shàng kàn fēngjǐng,
kàn fēngjǐng rén zài lóu shàng kàn nǐ.
míngyuè zhuāngshìle nǐ de chuāngzi,
nǐ zhuāngshìle biérén de mèng.
Dịch nghĩa:
Bài thơ nhỏ
Em đứng trên cầu ngắm phong cảnh,
Người đứng trên lầu ngắm phong cảnh lại ngắm nhìn em.
Trăng sáng tô điểm của sổ phòng em
Em tô điểm giấc mộng của người.
Dịch thơ:
Em đứng trên cầu ngắm cảnh
Người ngắm cảnh trên cầu lại ngắm em
Ánh trăng điểm tô cửa sổ phòng em
Giấc mộng ai kia lại được em tô điểm
(Nguồn: 108 bài thơ tình Trung Hoa (dịch), NXB Thuận Hóa, 1996)
2. 卜算子 / Bốc Toán Tử
a. Tác giả
- Lý Chi Nghi (李之儀) tên chữ là Đoan Thúc, tự Hiệu Cô Khê cư sĩ, người Vô Lệ ở Thương Châu (nay thuộc tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc).
b. Tác phẩm
卜算子
我住长江头，
君住长江尾。
日日思君不见君，
共饮长江水。
此水几时休？
此恨何时已？
只愿君心似我心，
定不负相思意。
Phiên âm:
bosuànzi
wǒ zhù chángjiāng tóu,
jūn zhù chángjiāng wěi.
rì rì sī jūn bùjiàn jūn,
gòng yǐn chángjiāng shuǐ.
cǐ shuǐ jǐshí xiū?
cǐ hèn héshí yǐ?
zhǐ yuàn jūn xīn sì wǒ xīn,
dìng bù fù xiāngsī yì.
Hán Việt:
Bốc toán tử
Ngã trú Trường Giang đầu,
Quân trú Trường Giang vĩ.
Nhật nhật tư quân bất kiến quân,
Cộng ẩm Trường Giang thuỷ.
Thử thuỷ kỷ thời hưu?
Thử hận hà thời dĩ?
Chỉ nguyện quân tâm tự ngã tâm,
Định bất phụ tương tư ý.
Dịch nghĩa:
Thiếp ở đầu Trường Giang,
Chàng ở cuối Trường Giang.
Ngày ngày nhớ chàng chẳng thấy chàng,
Cùng uống nước Trường Giang.
Dòng sông này bao giờ ngừng trôi?
Nỗi hận này bao giờ mới hết?
Chỉ mong lòng chàng như lòng thiếp,
Nhất định không phụ nỗi niềm nhớ nhau.
Dịch thơ:
Nhà thiếp ở đầu sông,
Nhà chàng ở phía cuối.
Dòng nước Trường Giang cùng uống chung,
Vắng chàng mong sớm tối.
Nước nọ mấy khi ngừng,
Hận này bao thuở vợi.
Những mong ý thiếp giống lòng chàng,
Mối tình quyết không thay đổi.
(Nguồn: Tống từ, Nguyễn Xuân Tảo, NXB Văn học, 1999)
3. 白头吟 / Bạch Đầu Ngân (Tạm dịch: Khúc ngâm đầu bạc)
a. Tác giả
- Trác Văn Quân (卓文君) là một tài nữ nổi danh thời Tây Hán, nàng xuất thân phú quý, lấy chồng nhưng sớm thành quả phụ. Sau đó, nàng nên duyên với Tư Mã Tương Như.
b. Tác phẩm
白头吟
皑如山上雪，
皎若云间月。
闻君有两意，
故来相决绝。
今日斗酒会，
明旦沟水头。
躞蹀御沟上，
沟水东西流。
Phiên âm:
Báitóu yín
ái rúshān shàng xuě,
jiǎo ruò yún jiān yuè.
wén jūn yǒu liǎng yì,
gù lái xiāng juéjué.
jīnrì dǒujiǔ huì,
míng dàn gōu shuǐtóu.
xiè dié yù gōu shàng,
gōu shuǐ dōngxī liú.
Hán Việt:
Bạch đầu ngâm
Ngai như sơn thượng tuyết,
Kiểu nhược vân gian nguyệt.
Văn quân hữu lưỡng ý,
Cố lai tương quyết tuyệt.
Kim nhật đấu tửu hội,
Minh đán câu thuỷ đầu.
Tiệp điệp ngự câu thượng,
Câu thuỷ đông tây lưu.
Dịch nghĩa:
Trắng như tuyết trên núi,
Sáng như trăng ở trong mây.
Nghe lòng chàng có hai ý,
Nên thiếp quyết cắt đứt.
Ngày hôm nay nâng chén sum vầy,
Sớm mai đã đưa tiễn nhau ở bên sông.
Đi lững thững trên dòng nước,
Nước cứ chảy xuôi mãi từ đông về tây (mà không quay về).
Dịch thơ:
Trắng như tuyết trên núi,
Sáng tựa trăng giữa mây.
Nghe lòng chàng hai ý,
Thiếp đành đoạn tình này.
Hôm nay chén sum họp,
Đầu sông tiễn sớm mai.
Lững thững theo dòng nước,
Nước mãi chảy đông tây.
(Nguồn: thivien.net)
4. 秋风词 / Thu Phong Từ
a. Tác giả
- Lý Bạch (李白) , tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, là một trong những nhà thơ theo chủ nghĩa lãng mạn nổi tiếng nhất thời Thịnh Đường nói riêng và Trung Hoa nói chung.
b. Tác phẩm
秋风词
秋风清，
秋月明。
落叶聚还散，
寒鸦栖复惊。
相思相见知何日，
此时此夜难为情
Phiên âm:
Qiūfēng cí
qiūfēng qīng,
qiūyuè míng.
luòyè jù hái sàn,
hán yā qī fù jīng.
xiāngsī xiāng jiàn zhī hé rì,
cǐ shí cǐ yè nánwéiqíng
Hán Việt:
Thu phong từ
Thu phong thanh,
Thu nguyệt minh.
Lạc diệp tụ hoàn tán,
Hàn nha thê phục kinh.
Tương tư, tương kiến tri hà nhật?
Thử thì thử dạ nan vi tình...
Dịch nghĩa:
Gió thu thanh,
Trăng thu sáng.
Lá rụng lúc tụ lúc tán,
Quạ lạnh đang đậu bỗng rùng mình.
Nhớ nhau không biết ngày nào gặp?
Lúc ấy đêm ấy chan chứa tình.
Dịch thơ:
Gió thu lành
Trăng thu thanh
Lá rơi tụ lại tán
Quạ lạnh chợt rùng mình
Thương nhớ, biết bao giờ mới gặp ?
Lúc này đêm ấy ngẩn ngơ tình...
(Nguồn: Đường thi tuyển dịch, NXB Thuận Hóa, 1997)
5. 玉楼春－春恨 / Ngọc Lâu Xuân – Xuân Hận
a. Tác giả
- Án Thù (晏殊) tự Đồng Thúc, người huyện Lâm Xuyên (nay thuộc tỉnh Giang Tây), 7 tuổi đã làm văn, về sau làm quan tể tướng. Từ của ông có phong vị xảo diệu, phong cách rất cao.
b. Tác phẩm
玉楼春－春恨
绿杨芳草长亭路，
年少抛人容易去。
楼头残梦五更钟，
花底离愁三月雨。
无情不似多情苦，
一寸还成千万缕。
天涯地角有穷时，
只有相思无尽处。
Phiên âm:
Yùlóu chūn-chūn hèn
lǜ yáng fāng cǎo chángtíng lù,
niánshào pāo rén róngyì qù.
lóu tóu cán mèng wǔ gēng zhōng,
huā dǐ líchóu sān yuè yǔ.
wúqíng bù shì duōqíng kǔ,
yīcùn hái chéng qiān wàn lǚ.
tiānyá de jiǎo yǒu qióng shí,
zhǐyǒu xiāngsī wújìn chù.
Hán Việt:
Ngọc lâu xuân - Xuân hận
Lục dương phương thảo trường đình lộ,
Niên thiếu phao nhân dung dị khứ.
Lâu đầu tàn mộng ngũ canh chung,
Hoa để ly sầu tam nguyệt vũ.
Vô tình bất tự đa tình khổ,
Nhất thốn hoàn thành thiên vạn lũ.
Thiên nhai địa giác hữu cùng thì,
Chỉ hữu tương tư vô tận xứ.
Dịch nghĩa:
Liễu xanh, cỏ thơm ở trường đình bên đường,
Tuổi trẻ dễ dàng bỏ người lại mà đi mất.
Trên lầu cao, tiếng chuông canh năm làm tỉnh giấc mộng,
Dưới hoa, mưa tháng ba gợi lại nỗi sầu ly biệt.
Kẻ vô tình đâu như (đâu thấu hiểu) nỗi khổ của người đa tình,
Một tấc tương tư cũng biến thành ngàn vạn sợi sầu khổ.
Chân trời góc bể cũng có nơi cùng tận,
Chỉ có lòng tương tư là không có kết thúc.
Dịch thơ:
Liễu xanh cỏ ngát hương ngoài lộ
Tuổi trẻ ra đi đâu có khó
Trên lầu trằn trọc suốt năm canh
Ly biệt tháng ba hoa ướt rũ
Vô tình nào khổ tựa đa tình
Một tấc tơ lòng muôn vạn mớ
Chân trời mặt đất còn chia ngăn
Chỉ có nhớ nhau không hạn chỗ
(Nguồn: bản dịch của dịch giả Nguyễn Đương Tịnh)
Bài thơ “Ngọc lâu xuân – Xuân hận” đã khép lại chủ đề các bài thơ Trung Quốc nổi tiếng về tình yêu của chúng ta. Trong bài viết ngày hôm nay, chúng ta đã phần nào hiểu được cách các nhà thơ cảm nhận tình yêu. Còn bạn, bạn cảm nhận tình yêu như thế nào? Hãy chia sẻ cùng Tiếng Trung Ánh Dương nhé!